- فراموشی
الف) پیامبر خدا(ص): ده چیز ، فراموشی می آورد: خوردن پنیر،خوردن پس مانده موش ، خوردن سیب ترش و گشنیز، حجامت در گودی پس سر ، راه رفتن میان دو زن ، نگریستن به دارآویخته ، بیدار خوابی ، و خواندن سنگ قبرها .
- اینکه فرموده خوردن گشنیز موجب فراموشی می شود بعید نیست که زیاد خوردن آن باعث فراموشی شود چه آنکه گشنیز خود دارای فوائدی می باشد .
 ب)امام رضا(ع) : فراوان خوردنِ گوشت حیوان وحشی و گاو ، خشکی عقل ، سرگشتگی فهم ، کندی ذهن و فراوانی فراموشی می آورد.
    درمان
ج) پیامبر خدا(ص): برشما باد کندر؛ چرا که  ….. ، و فراموشی را ازمیان می برد.
د) امام باقر(ع) : ناخن ها را از آن رو باید کوتاه کرد که جایگاه شیطان است و فراموشی ، از آن سرچشمه می گیرد .

صفحات: 1· 2

    الف)اخلاقیات منفی
1-    سنگ دلی
الف) پیامبر خدا(ص): هرکس چهل روز گوشت بخورد ، سنگ دل می شود.
ب) پیامبر خدا(ص): هرکس خوراکش اندک باشد ، تنش سلامت و دلش صفا می یابد ؛ و هرکس خوراکش فراوان باشد ، تنش بیمار و دلش سخت می گردد.
2-بدخویی
الف)امام صادق(ع) : گوشت ، گوشت می رویاند . هرکس گوشت را چهل روز واگذارد ، بدخوی می شود . وهرکس بدخوی شد ، در گوشش اذان بگویید .
ب)شکر ماده ای سمی است و دربلند مدت ، عوارض خود را نشان می دهد از جمله اضطراب و کج خلقی را افزایش می دهد و سبب خستگی مزمن می شودو علائم اضطراب و ترس را در خانم های حساس ، تشدید می کند.
3-وسواس (پریشانی عقل )
الف) پیامبر خدا(ص): در ظرف مسین منوش ؛ چرا که «سهل» (یعنی وسواس و پریشان عقلی ) برجای می نهد.
  درمان
ب) امام علی (ع) : در هردانه انار ، چون در معده جای می گیرد ، حیاتی برای قلب و فروغی برای نفس است وشیطانی را که «وسواس» نام دارد ، چهل شب ،بیمار(زمینگیر) می کند.
4- دیوانگی
   درمان
الف)امام صادق (ع) : اگر مردم از آنچه در گیاه سَیا  هست ، آگاهی داشتند ، هرمثقال آن را با دومثقال طلا به چنگ می آوردند . زنهار که این گیاه ، مایه ایمنی از : بهک ، پیسی ، جذام ، دیوانگی ، سست اندامی و کژدهانی است.
ب) پیامبر خدا(ص):- خطاب به امام حسین (ع) - : فرزندم !کرفس بخور؛ چراکه سبزی پیامبران است ، که فراموش شده است و خوراک خضر والیاس است . کرفس ، انسدادها را می گشاید ، دل را طراوت می دهد ، حافظه می آورد ، و دیوانگی وجذام ، پیسی و ترس را دور می کند .
ج)امام صادق(ع) : برشماباد آن دو سفید : نان ونمک … که ایمنی از جذام و پیسی و دیوانگی ، در نمک است . 
د) پیامبر خدا(ص): نرگس را ببویید ، هرچند روز یک بار ، هرچند هفته ای یک بار، هرچند ماهی یک بار ، هرچند سالی یکبار و هرچند در همه عمر یک بار ؛ چرا که در قلب ، هسته ای از دیوانگی ،جذام و پیسی وجود دارد و بوییدن نرگس ، آن را دور می کند . 
ه) امام کاظم (ع) : سیب برای چند چیز سودمند است ، برای : زهر ، افسون ، دیوانگی ای که از سوی ساکنان زمین  به کسی می رسد ، و بلغمی که چیرگی یافته است . هیچ چیزی زودتر از آن ، اثر نمی بخشد .


-طب النبی ، ص5.
- تنبیه الخواطر ، ج2 ، ص269،ح4.
- الکافی ، ج6،ص309،ح1.
- بخوانید وسالم بمانید ، ص 31.
-الفردوس، ج5 ،ص69، ح7484.
- الخصال، ص 636،ح10.
-سیا:سنا را گویند و آن ، دارویی است که در مسهلات به کاربرند . اسم فارسی سناست و گفته اند عصاره آن است ، و گفته اند عصاره نبات دیگر است .(لغت نامه دهخدا، ج8، ص12224).
-مکارم الاخلاق ، ج1،ص 409 ، ح1387.
- الفردوس ، ج5 ،ص370، ح8468.
- الاصول السته عشر : ص 12.
- طب النبی ، ص10.
- مقصود جنیان اند (مرآه العقول ، ج22 ،ص195).
- الکافی ،ج6،ص355، ح2.

1) صفای اندیشه
امام علی (ع) : هرکس خوراکش کم باشد ، اندیشه اش صفا می یابد .
2) فروغ دل
پیامبر خدا(ص) :اگر کسی خوراک خود را کم کند ، درونش از نور، سرشار می گردد .
3) رهایی از شیطان
پیامبر خدا(ص) : با کمی خوراک و نوشاک، با نفس خویش جهاد کنید تا فرشتگان برشما سایه بگسترند و شیطان از شما بگزیزد.
4) در آمدن به ملکوت آسمانها
پیامبر خدا(ص) :هرکس شکمش پر باشد ، به ملکوت آسمانها و زمین راه نمی یابد .
5 ) تقرب به درگاه خداوند
پیامبر خدا(ص) :دوست داشتنی ترین شما نزد خداوند ، کم خوراک ترین و سبک بدن ترین شماست .

- غرر الحکم ، ح8462.
- الفردوس ، ج1 ، ص 290 ،ح1138.
- تنبیه الخواطر ، ج2 ، ص122.
- همان ، ج1 ، ص100.
- کنز العمال ، ج15، ص261 ، ح40869.

-زیادی عقل (زیرکی)

الف ) امام صادق (ع) : گوشت ، گوشت می رویاند و عقل را افزون می سازد. هر کس آن را چند روز واگذارد ، عقلش تباه می شود .
ب) پیامبر خدا(ص): برشما باد خُرفه ؛چرا که زیرکی می دهد و اگر تنها یک چیز باشد که عقل را افزون می کند ، همان است .
ج) پیامبر خدا(ص): برشما بادکدو ؛ چرا که عقل را افزون می سازد و مغز را بزرگ می کند .
د) پیامبر خدا(ص) : برشما باد کُندُر؛  زیرا آن سان که انگشتان ،عرق را از پیشانی پاک می کنند ، ….،عقل را افزون می کند ، ذهن را ذکاوت می دهد، چشم را جلا می بخشد وفراموشی را از میان می برد.
ه) پیامبر خدا(ص): برشما باد کرفس؛ زیرا اگرچیزی باشد که برعقل بیفزاید ، همان است .
و) پیامبر خدا(ص) : درباره زنان حامله توصیه فرموده است که به آنها شیرداده شود که خوردن شیر سبب ازدیاد عقل کودکان می گردد . 
ز) پیامبر خدا(ص) :  هیچ بنده ای خوش بو نباشد ، مگر آن که عقلش افزون گردد .

صفحات: 1· 2

9- شجاعت
الف) به نقل از محمد بن حکم- : یکی از پیامبران الهی از ترسو بودن امت خود ، به درگاه خداوند نالید. خداوند به او چنین وحی فرستاد : به امتت فرمان بده که هزار اسپند بخورند  .
ب) امام صادق(ع): خوردن بِه ، مایه توان قلب و بیداری دل است و ترسو را دلیر می کند . 
ج)به نقل از عبدالله بن جعفر - : مردی نزد علی بن ابی طالب (ع) آمد و از فراموشی ، اظهار ناراحتی کرد . فرمود : برتوباد کُندُر؛ چرا که دل را شجاعت می بخشد و فراموشی را از میان می برد . 

صفحات: 1· 2

- بردباری
الف)پیامبر خدا (ص) :به زن ، درماهی که فرزند به دنیا می آورد، خرمای تازه بدهید ؛ چرا که در این صورت ، کودک وی بردبار و پاک خواهد بود.
ب)امام علی (ع) : بَرنی  ، بهترین خرمای شماست . آن را در دوره نزدیک زایمان ، به زنان خویش بدهید تا فرزندانتان پاک و بردبار [به دنیا] آیند . 
از تاثیرات خرما که مربوط به روان و روح وصفات نفسانی انسان است را درکلام معصومین بیان کردیم از آنجا که روح و جسم با هم پیوند ناگسستنی دارند و در بسیاری از موارد ، نگرانیهای روحی بر جسم اثر گذاشته و از سوی دیگر ،لذتهای جسمی سبب آرامش روح می گردد ، دانشمندان خرما را از این راه ضد حساسیت و خشونت معرفی

می نمایند. 

صفحات: 1· 2

-فرونشاندن خشم
الف) به نقل از هندداری - : طبقی روی پوشیده به پیامبر خدا اهدا کردند. ایشان ، پوشش را از آن برداشت و سپس فرمود: به نام خدا بخورید . مویز ، چه نیکو خوراکی است !پی را استحکام می بخشد ، بیماری را از بین می برد ، خشم را فرو می نشاند ، پروردگار را خشنود می سازد ، بلغم را می برد ، بوی دهان را خوش می سازد و رنگ را صفا می دهد .
ب ) پیامبر خدا (ص) : هرکس دوست دارد خشمش کاستی بگیرد ، گوشت کبکنجیر بخورد . 
-نورانیت دل
الف) پیامبر خدا (ص) : برشما باد ترنج : چرا که دل را نورانی می سازد  و بر توان مغز می افزاید . 
ب) پیامبر خدا (ص) : هرکس اناری را کامل بخورد ، خداوند قلب او را چهل شب ، نورانی می دارد. 
ج)امام صادق (ع): سرکه ، دل را روشن می کند .
- حکمت
الف) پیامبر خدا (ص) در خانه جابر بود . نزد ایشان بادمجان آوردند و ایشان خوردن آغازید . جابر گفت : این ، گرم است .
فرمود: ای جابر ! نه ! این ، نخستین درختی است که به خداوند ، ایمان آورد . آن را در آب بجوشانید و بپزید و به روغن بیامیزید و نرم کنید ؛ چرا که بر حکمت می افزاید .
ب ) پیامبر خدا (ص) :هر کس به مدت چهل روز ، هر صبح ، یک مثقال هزار اسپندِ  حل شده در آب بخورد ، نور حکمت در دلش روشن می شود و از هفتاد و دو بیماری که کمترین آنها جذام است ، ایمنی می یابد .

علم تغذیه
علم تغذیه ، علمی است که از شناخت خواص و رابطه ی غذا و چگونگی مصرف آن در بدن موجودات زنده ، به منظور حفظ و اداره ی اعمال حیاتی اندامها و بافت ها ، تولید انرژی ، تامین رشد ، تولید مثل ، واکنش های بدن در برابر ترکیبات غذایی ، بیماری های ناشی از کمبود های مواد مغذی وسایر زمینه های وابسته ، از قبیل تولید ، توزیع و نگهداری و تهیه ی مواد غذایی بحث می کند .

صفحات: 1· 2

درس دوم :

در روایات متعددی به نقش تغذیه بر اخلاق و روحیات انسان اشاره شده است.

1-    خوی نیکو

الف) امام صادق (ع) : چون نماز صبح را خواندی ، پاره نانی بخور تا با آن : دهان خویش را خوش بو سازی ، حرارت خود را فروبنشانی ، دندان هایت را استوار سازی ، لثه ات را استحکام بخشی ، روزی خویش را به چنگ آوری و خوی خود را نکو سازی . 

ب) پیامبر خدا (ص) : هیچ زن بارداری نیست که خربزه با پنیر بخورد ، مگر آن که کودکش خوش خوی و خوش روی شود .

ج) پیامبر خدا (ص) : به زنان باردار خود ، بِه بدهید ؛ چرا که خوی فرزندانتان را نکو می سازد .

د) پیامبر خدا(ص):خطاب به امام علی (ع) – کدو بخور ؛ زیرا هر کس آن را بخورد ، خویَش  نیکو و رویش شاداب می شود . آن ، خوراک من و پیامبران پیش از من است . 

ه) پیامبر خدا(ص) : از خوردن مویز غفلت نکنید ، زیرا صفرا را خاموش می نماید ، بلغم را از بین می برد ، بدن را صحیح و سالم می سازد ، انسان را خوش اخلاق می کند ، اعصاب را قوت می بخشد ، و لاغری ر ا از بین می برد .

1- الدعوات ، ص 140، ح352.

2- بحارالانوار، ج62،ص299

3- الدعوات ، ص151،ح405.

4- بحار، ج66،ص153.

درس اول :
علم تغذیه ، علمی است که از شناخت خواص و رابطه ی غذا و چگونگی مصرف آن در بدن موجودات زنده ، به منظور حفظ و اداره ی اعمال حیاتی اندامها و بافت ها ، تولید انرژی ، تامین رشد ، تولید مثل ، واکنش های بدن در برابر ترکیبات غذایی ، بیماری های ناشی از کمبود های مواد مغذی وسایر زمینه های وابسته ، از قبیل تولید ، توزیع و نگهداری و تهیه ی مواد غذایی بحث می کند .
تغذیه مناسب ، نه تنها عامل رشد جسمانی می باشد ، بلکه عامل رشد فکری واجتماعی نیز می شود . بنابراین ، تغذیه ی خوب وسالم ، علاوه بر رشد انسان، در رشد اجتماع نیز سهیم است . 
بنابر تحقیقات انجام شده ، کل رفتارهای موجودات زنده وابسته به ترشحات سیستم غدد درون ریز می باشند ، و ترشحات سیستم غدد درون ریز نیز ، وابسته به تغذیه ی ما هستند . ما با خوردن بعضی غذاها ، احساس شادابی و انرژی می کنیم و با خوردن بعضی غذاها ، احساس بی حالی و افسردگی . با خوردن بعضی غذاها عصبی می شویم و با خوردن بعضی دیگر ، آرام و خون سرد . ما با خوردن بعضی غذاها و ایجاد یک رژیم غذایی خاص ، حالت معنوی در خود ایجاد می کنیم و یا بالعکس . بنابراین ،غذا ورژیم های غذایی خاص ، می توانند در ما حالات روحی خاصی ایجاد کنند و رفتارهای متفاوتی در ما ایجاد نمایند.
با تغذیه صحیح ، بسیاری از رفتارهای پرخاشگرانه ، ضد اجتماعی و بزهکارانه کاملاً کنترل می شوند . غذاهایی با کالری بالا، ولی فاقد انواع املاح و ویتامین ها ، عامل بسیاری از رفتارهای پرخاشگرانه ،ضد اجتماعی، بزهکارانه ، و حتی گرایش به مواد مخدر می شوند.با اصلاح الگوی تغذیه و مصرف غذاهای طبیعی،علاوه بر سلامت جسمانی ، سلامت روانی و سلامت رفتاری نیز به وقوع خواهد پیوست.
بنابراین الگوی تغذیه در سبک زندگی ارتباط مستقیم بر اخلاق دارد و این ارتباط براساس آموزه های مکتب اسلام است ،
بدیهی است که بزرگان دینی ما یادگارهایی از خود برای پیروان خود به جا گذاشته اند که پس از گذشت قرون متمادی همواره راه گشای اهل علم و دانش است . امروزه بسیاری از اندیشمندان و دانش پژوهان غربی با توجه به کتاب مقدس ما قرآن و رهنمودهای ائمه عزیز ما پیشرفت های چشمگیری در این عرصه داشته اند که به قیمت های بسیار گزافی آن را در اختیار ما که صاحبان و وارثان واقعی این علوم هستیم ، قرار می دهند .
حال با توجه به این موضوع که علم تغذیه ، علم تجربه است وبسیاری از مواد غذایی که از نظر علم تغذیه مضر تشخیص داده می شود ممکن است در آینده به صورت یک ماده غذایی مفید و سودمند اعلام شود زیرا بسیاری از خواص کشف نشده دارند که وقتی بشر به آنها دست پیدا می کند متوجه بسیاری از خواص مفید و حیات بخش آنهاشده و از آن پس به صورت یک ماده غذایی مهم در نظر گرفته می شود و بالعکس به روایات معصومین (ع) در مورد تاثیر این خوراکیها و غذاها بر اخلاق می پردازیم .